علم حشره شناسی و راهنمای ترجمه ی کتاب The study of insects

محمد رضا زرهون
12 دی, 1397
بدون دیدگاه
3 دقیقه زمان مطالعه

کتاب The study of insects نوشته Charles A. Triplehorn از جمله کتاب های علم سیستماتیک حشرات می باشد که با دارا بودن تصاویر رنگی مرجع مناسبی برای دانشجویان گیاهپزشکی محسوب می شود. این مطلب توسط توسط وب سایت حشرات از منظر گیاه پزشکی به صورت رایگان در دسترس عموم قرار می گیرد و کپي برداري بدون ذکر منبع مجاز نمي باشد.

حشره شناسی

حشره شناسی علمی است که در مورد حشرات، نحوه زندگی، و بیولوژی آنها صحبت میکند. حشرات از سلسله جانواران و از شاخه بندپایان بوده که نزدیک به دو ـ سوم گونه های جانوری را شامل میشوند.

ویژگی هایی از حشرات که باعث حفظ تنوع و گسترش آنها شده است:

۱. قدمت: قدمت حشرات به 300 ملیون سال میرسد که این ویژگی در طول زمان باعث سازگاری با محیط گردیده است. (Adaptations)

۲. تولید مثل و تولید نسل Reproductive and generation rate: هرچه تولید مثل بیشتر و تعداد نسل زیاد و دوره نسل کمتر باشد سازگاری بهتر رخ میدهد.

۳. سایز و اندازه بدن: اندازه کوچک بدن حشرات باعث میشود حداکثر بهرمندی از فضا و مکان را داشته باشند. همچنین میتوانند عده ی زیادی از یک منبع غذایی استفاده کنند و رقابت را به حداقل برسانند  علاوه بر این از چشم دشمنان طبیعی محفوظ میمانند. بزرگترین حشره نوعی پروانه با ۲۷۵ میلیمتر و کوچکترین آن نوعی سوسک با ۲۵/۰ میلیمتر در حشرات شناخته شده اند.

۴. بالدار بودن: حشرات تنها بی مهرگانی هستند که بال دارند. و با این ویژگی شرایط نامساعد را به راحتی ترک میکنند.

۵. وجود اسکلت خارجی Exoskeleton: جنس آن نوعی پلی ساکارید به نام کیتین است که باعث حفاظت از بدن و مانع از دست دادن رطوبت و حرارت بدن میشود.

۶. بند بند بودن Segmentation: با این ویژگی حرکت قسمتهای مختلف بدن از هم امکانپذیر میشود. (حفظ بدن در شرایط نامساعد محیطی)

۷. استحاله (دگردیسی) Metamorphosis:  مراحل رشدی حشرات را دگردیسی میگویند. این مراحل دو صورت کامل و ناقص دارد.

ناقص یا Incomplete : از Egg شروع شده به Nymph و سپس به Adult تبدیل میشود.

اما در کامل یا Complete : از Egg شروع شده به Larvae سپس Nymph و در آخر به Adult تبدیل میشود.

تخمegg:، لاروLarvae:، شفیرهNymph: و حشره بالغAdult:

[alert type=”success”]جهت دانلود کتاب Borror and Delong’s Introduction to the Study of Insects کلیک کنید.[/alert]

در دگردیسی ناقص حشره کامل و پوره از نظر شکل به هم شباهت دارند ولی از نظر انداره متفاوت اند. در دگردیسی کامل در هر مرحله از رشد شکل ظاهری ، محل زندگی و نوع تغذیه متفاوت است

۸. زمستان گذرانی Hibernations: در زمستان حشرات با توجه به خونسردی به یکی از فرم های رشدی خود که معمولا مقاوم ترین فرم حشره نسبت به سرماست زمستان گذرانی میکنند. در این حالت متابولیسم به حد اقل خود میرسد و پوست اندازی انجام نمیشود. بعد از اینکه شرایط محیطی مساعد شد حشره مجددا فعال میشود.

۹. داشتن سن Instar: در برخی از حشرات برای گذر از مرحله ای از رشد چندین بار پوست اندازی انجام میدهند که به آن مرحله سن میگویند

10. مقاومت Persistence: عوامل مقاومت در ملخ ها: برای مثال، ملخ ها 2 فاز زندگی دارند یکی انفرادی و دیگری مهاجرت. در فاز مهاجرت در جمعیتهای زیاد شروع به حرکت میکنند و در بین مسیر به هر باغ و یا مزرعه ای میرسند فرود می آیند و آنجا را نابود میکنند. ملخ ها هنگام مواجه با یک سد آبی به صورت پل ملخی عبور میکنند. مقدار چربی در بدن ملخ ها بسیار زیاد است.

حشرات و مضرات آنها:

یکی از دلایلی که حشرات را مضر تلقی میکنند آسیب رساندن آنها به محصولات کشاورزی بوده که از طریق جویدن ساقه ، برگ و استفاده از شیره گیاهی صورت میگیرد. برخی از حشرات با ایجاد سوراخ، کانال و حفره، در برگ، ساقه و میوه، ایجاد گال و یا با تخم گذاری در ساقه یا شاخه باعث خشک شدن گیاه میشوند. (انتقال بیماری بین گیاهان)

حشرات و خسارت به انسان:

بوی بد، مزاحمت، نیش زدن، تولید صداهای ناهنجار، ورود به قسمت های مختلف بدن، تخم گذاری زیر پوست (میاز)، چشم، گوش …

انتقال عوامل بیماری توسط حشرات (آنوفل)، تخریب مواد آلی و انباری.

خیلی از حشرات سمی اند که معمولا به رنگ سبز و قرمز براق دیده میشوند که این رنگها هشداری برای مصرف کننده است.

ترکیبی به نام کانتاریدین از حشرات استخراج میشود که در داروسازی مصرف میشود (ترکیب سمی).

منافع اقتصادی حشرات:

تولید ابریشم و موم (از طریق غده زیر شکمی)

در صنعت شمع سازی، استفاده در گرده افشانی، به عنوان طعمه در ماهی گیری، در بعضی غدد موادی به نام لارک ترشح میشود، ترشح ژل رویال در زنبور عسل کارگر، (برای تغذیه لاروهایی که ملکه خواهند شد) از این ژل در تولید مواد آرایشی و کرم استفاده میشود. (خاصیت جوان کنندگی)

و از همه مهم تر وجود عوامل کنترل بیولوژیک در بین خود حشرات!

پوست Integument

جنس بدن حشرات از کوتیکول (Cuticle) است که ماده ای کیتینی است و بخش غیر زنده پوست حشرات را تشکیل میدهد. بخش زنده پوست حشرات Hypodermis نامیده میشود. کوتیکول از خارج به داخل از 3 لایه: اپی کوتیکول، اگزوکوتیکول و اندوکوتیکول (Epicuticle ,Exocuticle Endocuticle)تشکیل شده است. اپی کوتیکول از جنس گوگرد، مواد چربی و ترکیبات ازته بوده و همچنین مواد دیگری مانند سیمان Cement و موم را در خود دارد. اپی کوتیکول مقاومت را در پوست برای حفظ حرارت و رطوبت ایجاد میکند. این بخش در سوسری و برخی حشرات چندین لایه دارد. اگزوکوتیکول از کیتین و Arthropodine   (پروتئین مخصوص بندپایان) تشکیل شده. لایه اندوکوتیکول از نظر ساختاری شبیه اگزوکوتیکول است با این تفاوت که این لایه دارای رنگدانه میباشد. در زیر اندوکوتیکول غشای بسیار نازکی تحت عنوان Formation zone قرار دارد که پس از آن به اپیدرمیس خواهیم رسید. اپیدرمیس Epidermis : این بخش از یک لایه سلول اپیدرمی مکعبی تشکیل شده است که وظیفه آن ترشح لایه های مختلف کوتیکول میباشد. سلول های اپیدرمی بر روی یک غشای پایه تحت عنوانBasement membrane قرار میگیرد که رگهای خونی و اعصاب از طریق غشاء پایه ای با سلول های اپیدرمی در ارتباط است.

 

سر head

سر در حشرات دارای نواحی مختلفی به شرح زیر است:

  • ناحیه Vertex (فرق سر): در بالاترین قسمت سر قرار دارد.
  • ناحیه Front (پیشانی): بین چشم های مرکب
  • ناحیه Occiput (پشت سر): بین سر و گردن
  • ناحیه Gena (گونه): در زیر چشم های مرکب
  • ناحیه Tempora (گیجگاه): پشت چشم مرکب
  • ناحیه) Clypeus قطعه زیر پیشانی): در بالای قطعات دهان و زیر پیشانی

سر حشرات نسبت به محور طولی بدن ممکن است به فرم های مختلف قرار بگیرد که از این لحاظ حشرات را به سه گروه تقسیم میکنند:

Prognathus (1حشراتی که سر در آنها در امتداد محور طولی بدن قرار میگیرد. مانند گوشخیزک و سوسری.

Hypognathus (2(اورتوگناتوس): سر در این حالت عمود بر محور طولی بدن و قطعات دهانی در زیر سر قرار میگیرد.

  Opisthagnothus (3 در این حالت سر نسبت به محور طولی بدن تقریبا متمایل به عقب است و قطعه دهانی (خرطوم) در زیر سر و در حد فاصل بین پاها کشیده شده است. مانند: سن گندم که قطعه دهانی آن در زیر سر و محل اتصال پاها قرار دارد.

قطعات دهانی Mouth parts

بسته به نوع رژیم غذایی قطعات دهان ممکن است به تیپ های مختلفی در حشرات دیده شود. قطعه دهانی جونده – ساینده: که مخصوص حشراتی است که از مواد جامد تغذیه میکنند. شامل لب بالا Labrum، آرواره بالا Mandible، آرواره پایینی Maxible و لب پایین Labium میباشد. وظیفه آرواره بالا خرد کردن و له کردن مواد غذایی است. از نظر نوع مواد غذایی نام این قطعات دهانی متفاوت است و Chewing insects به معنای حشرات جونده مثل ملخ­ها و …، Siphoning insects حشرات مکنده بدون ایجاد سوراخ، صرفا مکننده هستند و قطعات دهانی سیفونی شکل دارند مثل بید ها و پروانه ­ها، Piercing and sucking insects حشرات زننده مکننده ای هستند مثل شته ها، Sponging insects حشراتی با قطعات دهانی اسفنجی مثل مگس ها و در آخر قطعات دهانی مختلط که در زنبور ها دیده می شود.

 

اشکال مختلف شاخک در حشرات عبارت است از:

  1. 1. شاخک نخی (Filiform): که طول آن کوتاه و از ابتدا تا انتها یکسان است. مانند ملخ شاخک کوتاه، خانواده Acrididae
  2. 2. شاخک مویی Setaceous: طول شاخک بلند و شاخک به سمت انتها باریک میشود. مانند سوسری.
  3. 3. شاخک Moniliform: بندهای شاخک گرد و برجسته و در کنار هم قرار میگیرند. مانند موریانه.
  4. 4. شاخک سنجاقی Capitate: به حالت باریک و در انتها دارای برجستگی است. مانند پروانه های روزپرواز.
  5. 5. شاخک اره ای Serrata: هر یک از بند های شاخک از قائده باریک و در انتها پهن شده و حاشیه نوک تیز بندها از حاشیه شاخک خارج میشود. در برخی از سوسک ها مانند Buprestid:
  6. 6. شاخک ورقه ای Lamellate: در این نوع شاخک بند انتهایی شاخک بصورت ورقه ورقه ای روی هم قرار میگیرد. مانند سوسکهای خانواده
  7. 7. فرم شاخه ای Pectinate: کناره خارجی هر یک از بندهای شاخک دارای یک زائده شاخه مانند است که ممکن است از یک طرف شاخک خارج شده باشد و یا ممکن است زوائد شاخه ای در 2 طرف شاخک دیده شود که به آن Bipectinate یا شاخه ای 2 طرفه گویند. مانند پروانه کرم ابریشم.
  8. 8. شاخک میله دار Stylet: مفصل سوم یا انتهای شاخک مجهز به یک زائده میله ای شکل تحت عنوان Stylet میباشد. مانند مگس خانگی.
  9. 9. شاخک مودار Aristate: شاخک کوتاه و3 بندی و در انتها دارای یک زائده مو مانند (پروش) میباشد.

 

قفسه سینه Thorax

 

پیش قفسه سینه میان قفسه سینه پس قفسه سینه (بخش سوم)
Prothorax Mesothorax Metathorax

 

 

نکته : در برخی از حشرات مانند راسته 2بالانDiperta) ) بال عقب تحلیل رفته تبدیل به اندامی تحت عنوان Balancier یا Halter شده که وظیفه آن حفظ تعادل بدن در هنگام پرواز است.

 

پا در حشرات Leg

بندهایی در پای حشرات که از محل اتصال به بدن به سمت انتها دیده میشود شامل بند پسران (Coxa) که محل اتصال پا به بدن میباشد، بعد از آن بند پیشران (Trochanter) که معمولا دارای ماهیچه های قوی بوده و قطورترین بند پا است. سپس بند ران (Femur) میباشد. بعد از آن ساق (Tibia) که دارای خارهای قوی است، سپس پنجه پا (Tarsus) که بند بند است و تعداد بندهای آن در تشخیص بسیار حائز اهمیت است. پنجه پا در انتها به ناخن ختم می شود.

پا در حشرات به چند گروه تقسیم میشود:

۱. پای دونده: در این گونه ران و ساق پا نازک و بلند است مثل سوسری، در نتیجه پاهای سوسری باعث حرکت سریع میشود.

۲. پای کننده: ساق و پنجه پای جلویی پهن شده و به صورت یک پیچه در آمده، مانند آبدزدک.

۳. پای جهنده: ساق و ران پای عقب بلند و کشیده است. مانند ملخ.

۴. پای شکارگری: در این نوع پا ران و ساق پای جلو، مجهز به خارهای قوی شده که از آن جهت نگهداری شکار استفاده میشود. مانند آخوندک.

۵. پای شناوری: ران و ساق پا مجهز به موهای بلند و پارو مانند است که جهت شنای حشره در محیط آبی سازگار شده است. مثل سن های آبزی.

مشاهده قسمت های مختلف بال در حشرات، قسمت های مختلف بدن در حشرات

مشاهده قسمت های مختلف بال در حشرات، قسمت های مختلف بدن در حشرات

برخی از لغات و بخش های مهم کتاب Borror

– بالپوش Elytra

– بند شکمی  Ventrites

– به طور جانبی Laterally

  • پای رونده Gressori
  • پای جهنده Saltatori
  • پاهای شناگر Natatori
  • پاهای قلابی Clasping
  • پاهای مکشی Suctioning

– پاهای شکاری Raptatori

– پاهای کننده Fossori

– پاهای دونده Cursori

– حشره شناس Entomologist

– تاژک متصل به آنتن flagellum

– مشخصه اصلی principal

– خرطوم (دهان) snout

– طولانی ، طولانی تر prolonged

– نوک، سر tip

– پشتی، فوقانی Dorsal

– مفصل اصلی ، شاخک scape

– سپرچه scutellum

– پیش گرده pronotum

– عقب، پشتی posterior

– جلویی anterior

– برجسته، محدب convex

– بالغ،pubescent

– صاف، صیقلی، بدون مو smooth

– سوراخ سوراخ punctures

– فرورفتگی dents

  • رگه، لبه ، ridges
  • خط دار، شیار دار grooves

– برآمدگی گرد tubercles

– صفحه سخت اسکلرتی sclerite

– برخی اوقات، گهگاه occasionally

– پنهان؛ نامشخص concealed

– آلت نر حشرات Aedeagus

– بشقاب مانند platelike

– کم، اندک slightly

– دراز، کشیده شده elongate

– قابل ملاحظه noticeably

– شکمی، روی شکم قرار گرفته ventral

– روشن، واضح distinct

– نمونه، مورد آزمایش specimen

– ضمیمه، زائده appendages

– عقب کشیدن، تو رفتن retracted

– نقاط پراکنده scattered punctures

– خال خال، نقطه نقطه punctate

– عقبی Hind

– جلویی fore

– داخلی inner

-واقع در بالای حدقه ی چشم، زبر چشمی supraorbital

– چانه Mentum

– چنگگ، برجستگی uncus

– راه راه، شیار دار canaliculated

– بخش ، قسمت section

– مشبک، تیکه تیکه reticulate

– مربع، 4 گوش square

– بی مو، صاف، بدون کرک glabrous

– نیم کره ای hemispherical

– در نمایش، معرض exposed

– قادر، توانایی، capable

– جمع کردن، تنگ کردن، منقبض کردن constricted

– مهمیز spurs

– کنج چشم، گوشه چشم، بی چشم canthus

– سپر، در بخش جلویی سر حشرات clypeus

– موازی parallel

– تزئین دار، منقار دار rostrate

– پوزه beak

– خمیده، زانویی geniculate

– آشکار، ظاهر evident

– صدای گوش خراش stridulatory

– زبانک ligula

– دوشیزه bilobed

– اوج، نوک apex

– ناگهانی abruptly

– برآمده elevated

– دارای دندانه های کوچک در داخل دندانه های بزرگتر biserrate

– پرمانند bipectinate

– شیاری شانه دار که روی پای جلویی قرار دارند و وظیفه ی – پاکسازی آنتن را دارند antenna cleaner

 

مشاهده شاخک، قطعات دهانی، بالپوش Elytra, و اسکوتلوم Scutellum,

مشاهده شاخک، قطعات دهانی، بالپوش Elytra, و اسکوتلوم Scutellum,