سفیدک داخلی یا کرکی گندم Cereal downy mildew

سفیدک داخلی یا کرکی گندم Cereal downy mildew

بیماری سفیدک دروغی معمولاً در مناطق مرطوب و مزارع آبی ، بخصوص قسمتهای آبگیر مزرعه دیده می شود . قارچ عامل بیماری درگندم Sclerophthora graminicola ودرگیاه جو عامل قارچ Sclerophthora macrospora است.

سفيدک كركی كه به نام‌های سفيدک داخلی، سفيدک دروغی و يا سر جارويی هم ناميده شده است علاوه بر گندم بر روی جو، برنج، ذرت، سورگوم، يولاف و حدود 140 گونه از گندميان يك‌ساله يا دائمی ديده می‌شود. نشانه‌های بيماری معمولا در مكان‌هايی از مزرعه كه آب در آن‌ها جمع می‌شود، ديده می‌شود. قبل از تشكيل سنبله، گياهان بيمار نشانه‌های كاهش رشد، زرد شدن برگ‌ها، پنجه‌زنی زياد از حد و برگ‌های ضخيم، چرمی و مجعد بودن برگ‌ها را نشان می‌دهند. چنين گياهانی معمولا سنبله يا بذر تشكيل نمی‌دهند و ممكن است قبل از مرحله ساقه رفتن بميرند. بعد از تشكيل سنبله، در گياهان بيمار، سنبله، برگ‌ها و حتي ريشك‌ها پيچ خورده و بد شكل می‌شوند و سنبله ظاهر بازتری نسبت به خوشه‌های سالم دارد. گل‌ها در سنبله پر رشد هستند. ساقه‌ها هم در پايين سنبله‌های آلوده ضخيم و بد شكل هستند. تعداد زيادی اووسپور زرد روشن در داخل بافت‌های آلوده تشكيل می‌شود و در مواردی در سطح برگ‌ها پوشش سفيد شيری (اسپورانژيوفورهای عامل بيماري) تشكيل می‌شوند. كنترل سفيدك داخلي از طريق بهبود عمليات زهكشی، رعايت اصول درست آبياری و از بين بردن گندميان وحشی كه به عنوان منبع بقای قارچ عمل می‌كنند و تناوب با گياهان غير ميزبان، انجام می‌شود.

علائم بیماری اغلب در مراحل اولیه رشد گیاه میزبان به صورت زردی برگها ، کوتولوگی شدید، و پنجه زنی زیاد مشاهده می شود . بسیاری از گیاهانی که آلودگی شدید دارند ، طی مرحله پنجه دوانی تا اوایل مرحله رشد طولی ساقه ، از بین می روند . در بوته هایی که آلودگی کمتری دارند نیز برگهای ضخیم و پیچ خورده می شوند و اغلب تولید خوشه نمی کنند .در صورت تشکیل خوشه ، پوشش گل ضخیم ،گوشتی و کشیده و بد شکل(پیچیدگی خوشه) می شود . دانه های حاصل از خوشه های آلوده فاقد قوه نامیه هستند . لکه های کرکی که بواسطه توسعه کنیدی برها و کنیدی های قارچ ، در بسیاری از گیاهان دیگر به وجود می آید ، در غلات مشاهده نمی شود .

اندام باردهی جنسی قارچ اُاسپور است که در بخش مزوفیل بافت برگهای پایینی و غلات برگهای آلوده بوفور تشکیل می شود. اُاسپورها کروی با دیواره صاف و قطر ۳۰-۶۰ میکرون هستند . پایداری اُاسپور در بقایای گیاهی آلوده و در خاکهای خشک بیشتر است . درون آب یا خاک مرطوب ، اُاسپورجوانه زده ، اسپورانجیوم تولید می کند که حاوی تعداد زیادی زئوسپور است . زئوسپورهای آبزی مسئول ایجاد آلودگی هستند . گیاهچه های جوان نسبت به گیاه بالغ حساسیت بیشتری دارند