شناسایی و کنترل آفت لیسه سیب (Apple ermine)

لیسه سیب یا Apple ermine با نام علمی (Hyponomeuta malinellus (Yponomeuta malinellus ، و مشخصات راسته و خانواده Lep. Hyponomeutidae است. این گونه بیشتر آفت درختان سیب است و در اکثر نقاط کوهستانی و سردسیر کشورما یافت می شود. بعلاوه در اکثر کشورهای آسیا، جنوب روسیه و اروپا انتشار دارد. در مناطق ییلاقی خسارت به قدری میتواند شدید باشد که درختان را عاری از برگ کند.

حشره کامل لیسه سیب

مشخصات و بیولوژی

در شرایط آب و هوایی مثل کرج ، حشرات کامل در اواسط خرداد ماه مشاهده می شوند. در نواحی کوهستانی و سردسیر ممکن است در تیرماه و حتی مرداد ماه هم مشاهده گردند. حشره کامل شب پره سفید رنگی است، عرض بدن آن ها با بالهای باز 16 تا 21 میلی متر و طول بدن آن ها 5.8 تا 8 میلی متر است.روی بال ها و شکم تعدادی خالهای سیاه دارد که در بال های جلویی تعداد خال ها به 18 تا 19 عدد می شود.

شفیره دارای 6 موی حسی است و پیله ها به طور دسته جمعی و عمود بر زمین در روی شاخه ها و تنه های درختان مشاهده میشود

حشرات کامل غروب پروازند و در هنگام روز، روی تنه و شااخه های درختان استراحت میکند، ای حشرات پس از جفت گیری، تخم های خود را به صورت دستجات 50 تا 100تایی روی تنه و شاخه های درختان میزبان می گذارند.روی تخم هارا با ماده ای مخصوص که ابتدا نارنجی و سپس قهوه ای تا خاکستری می شود می پوشاند

نقش این پوشش حفظ تخم ولارو ها از اثرات نامطلوب طبیعت است. لاروها 15روز ازپس از تخم ریزی خارج میشوند ولی تا بهار سال بعد زیرپولک ها باقی میمانند و تغذیه ای ندارند. به این نوع لارو ها نئونات یا لارو گرسنه می گویند.

لارو خسارت زای لیسه سیب

خسارت آفت

لاروهای نئونات مصادف با شروع باز شدن جوانه های برگ از زیرپولک خارج شده و به طور دسته جمعی به اولین جوانه ها جمله میکنند.، لاروها به محض رسیدن به برگهای جوان بداخل پارانشیم برگ نفود کرده و بین دو لایه آن را خسارت می زنند و کمی بعد از آن بطور آزاد از بافت هایبین رگبرگ ها تغذیه میکنند. از این مرحله به بعد، لاروهای مربوط به یک پولک، به سرشاخه رفته و تارهای ابریشمی میبافند و لانه ای درست میکنند که این محلی است برای تغذیه و حفظ شدن از دشمنان.

لارو ها در سن اخر رشد، برنگ سبز روشن تا تیره با یک نوار تیره پشتی و دو نقطه سیاه رنگ در طرفین نوار روی هر بند مشاهده می شوند. دوره تغذیه لارو حدود 35 تا 40 روز به طول می انجامد و پس از تغذیه به صورت دسته جمعی در پیله هایی موازی تبدیل به شفیره میگردند. بنابراین تنها یک نسل در سال دارند

کنترل لیسه سیب

لیسه سیب دارای دشمنان طبیعی زیادی است که معمولا جمعیت آن را کنترل میکنند، عده زیادی از پرندگان بخصوص سارها از لاروهای این حشره تغذیه میکنند

تاکنون 12 گونه زنبور و بندپا شناخته شده است که در کشور ما این آفت را پارازیته میکنند

•  itoplectis europeator که پارازیت شفیره لیسه سیب
• یک زنبور پلی امبریونتر با نام Ageniaspis fuscicollis نیز وجود دارد که لارو ها را پارازیته میکند
• استفاده از فرآورده های کنترل زیستی مثل باکتری باسیلوس در خرداد ماه نیز موثر است

کنترل شیمیایی لیسه سیب

• با توجه به اینکه لاروهای سن اول حشرات به سموم حساسیت بیشتری دارند لذا باید در همان مراحل اولیه خروج لاروهای سن یک از زیر پولک تخم که تقریباً مصادف بازمانی است که جوانه های گل متورم شده اند ولی هنوز گلها باز نشده اند با سمومی از قبیل مالاتیون ۵۷% و یا دیازینون ۶۰% به نسبت ۲ در هزار اقدام به سمپاشی نمود. در صورتیکه درختان آلوده به شپشک نیز باشند میتوان علاوه بر سم از روغن زمستانه ولک نیز استفاده نمود.
• در صورتیکه کشاورز به هر دلیلی نتواند قبل از بازشدن گلها اقدام به سمپاشی کند باید بلافاصله بعد از ریختن گلبرگها اقدام به سمپاشی کند.

منبع : کتاب آفات مهم درختان میوه ایران نوشته ی دکتر مرتضی اسماعیلی