شناسایی و کنترل زنبور سیاه مغزخوار پسته و زنبور طلایی مغزخوار پسته

زنبور سیاه مغزخوار پسته

زنبور سیاه مغزخوار پسته که به انگلیسی به آن Pistachio seed wasp و نام علمی آن Eurytoma plotnikova است از راسته ی Hymenoptera و خانواده ی Eurytomidae است و جز آفات مهم پسته بشمار می رود این آفت در بهار، به محض اینکه دما افرایش پیدا کند، زنبور های بالغ پدیدار می شوند و شروع به سوراخ کردن روی تنه می کنند و ماده ها به دنبال دانه های خام برای گذاشتن تخم هایشان (معمولا یک تخم در هر میوه یا دانه) خواهند بود.

حشره کامل 4-5 میلی متر طول دارد، سیاه متمایل به قهوه ای و گاهی قهوه ی روشن است ولی پاها و بند های اول و دوم شاخک زرد تیره بنظر می رسند. حشرات نر جثه ی کوچک تری دارند

لارو آفت سفید، قوسی شکل و خداکثر 6 تا 8 میلی متر طول دارد، تشخیص لارو این گونه از گونه های مشابه از روی مقایسه آرواره های بالا انجام می شود و در روی آرواره های بالایی لارو ها فقط دو دندانه مشاهده می شود

چرخه زندگی زنبور سیاه مغزخوار پسته

زنبور مغزخوار سیاه پسته، زمستان را بصورت لارو کاملدر داخل میوه است، میوه های آفت زده معمولا روی درخت باقی میمانند و موقع برداشت معمولا به زمین نمی ریزند. این لاروها در اوایل بهار به شفیره تبدیل می شوند و حشرات کامل مصادف با تشکیل میوه به پرواز در می آیند.

حشرات ماده پس از خروج رو میوه ها پرواز کرده و روی نسج میوه (زیر پوست) تخم می گذارند، هر حشره حدود 50-60 عدد تخم می گذارد، هر ماده در هر میوه فقط یک تخم میگذارند و حشرات ماده دیگر روی آن میوه تخمی نمی گذارند. این حشره در سال فقط یک نسل دارد و لارو های آن تا تکمیل دوران تغذیه و مرحله شفیرگی در داخل میوه باقی میمانند

کنترل زنبور سیاه مغزخوار پسته

• برداشت کامل محصول از روي درختان پسته.
•  جمع آوري و سوزاندن میوه هاي آلوده باقیمانده در بالاي درخت و یا ریخته شده در زیر درخت.
•  میوه هاي پوك حاصل از فرآوري نزدیک باغهانگهداري نشوند.
•  میوه هاي آلوده به مناطق غیر آلوده براي فرآوري و انبارداري حمل نشود.
• طبق تحقیقات محمد بهرام در سال 2005، سموم دیمیتوات، اسپینوساد، دلتامترین در زمان پرواز حداکثر زنبورهای بالغ، کنترل معناداری را در خسارت سالانه میوه نشان داده است

زنبور مغزخوار طلایی پسته

زنبور مغزخوار طلایی پسته با نام علمی (Megastigmus pistaciae walk (syn= Trogocarpus ballestrerri و از خانواده torymidae می باشد. این آفت از نواحی قزوین، شهریار، قم ، ورامین، ساوه، دامغان، خراسان، فسا و کرمان گزارش شده است و ظاهرا سطح انتشار وسیعی دارد. مانند گونه قبلی از مغز پسته تغذیه ارد و علاوه بر پسته اهلی به میوه های پسته جنگلی هم خسارت وارد میکند

زنبور طلایی مغزخوار پسته

زیست شناسی و مشخصات فیزیولوژیکی

حشرات ماده به دلیل رنگ زرد طلایی با جلای فلزی و تخمریز سیاه بلند از گونه های قبلی به سادگی قابل تشخیص هستند. شکم دوکی و کشیده است و در پشت آن لکه های دودی نامشخص دیده میشود. اندازه بدن 4-5 میلی متر است و شاخک آن با گونه قبلی کاملا متفاوت است. لارو کامل 6 میلی متر، سفید رنگ، بدون پا است و آرواره بالا دارای 4 تا 6 دندانه می باشد

این حشره نیز زمستان را به صورت لارو کامل داخل میوه های خشکیده روی درخت بسر می برد

این لارو در بهار تبدیل به شفیره می شود و حشرات کامل مصادف با تشکیل میوه به پرواز در می آیند. مانند گونه قبلی افراد نر در این گونه بسیار کم دیده میشوند و ظاهرا قادرند به طریق پارتنوژنز تولیدمثل کنند. لاروها پس از داخل شدن به زیرپوست از لپه ها تغذیه میکنند و آندوکارپ را باقی می گذارند

تا زمانی که پوست داخلی میوه سخت نشده است می توانند به مغز میوه پسته راه پیدا میکنند. این حشره در سال دو نسل دارد.

مبارزه با زنبورهای مغزخوار پسته

نحوه کنترل این زنبور نیز مشابه نمونه قبلی است، مهمترین مبارزه با حشرات، جمع آوری و از بین بردن میوه های خشکیده روی درخت پس از برداشت است.

به نظر میرسد بیل زدن و شخم عمیق سطح زیر باغ و زیر خاک کردن میوه های آلوده در تقلیل انبوهی این آفت اثرقابل توجهی دارد.

مبارزه شیمیایی علیه این آفت در صورتیکه از نظر اقتصادی قابل توجیه باشد. باید به محض تشکیل میوه ها یا مشاهده اولین حشرات کامل صورت گیرد. بکمک قرار دادن میوه های آلوده در جعبه های توری دار و در محوطه باغ میتوان موقع ظهور اولین حشرات کامل را مشخص کرد.

سموم مورد استفاده باید سموم نفوذی باشند تا هم حشره کامل را از بین ببرندو هم لارو ها ر پس از خروج تخم و قبل از استقرار در مغز پسته مسوم کنند