شناسایی و کنترل مگس جوانه پیاز و سیر (کرم سیر)

مگس جوانه پیاز یا نام علمی Delia antiqua Meigen از راسته ی Diptera و از خانواده ی Anthomyiidae می باشد

مگس پیاز آفتی بسیار پلی فاژ بوده و پراکنش وسیعی دارد، به طوری که در تمام مناطق ایران انتشار دارد. در سالهای خشک مگس پیاز خسارت چندانی وارد نمی کند ولی اگر ۲ تا ۳ سال متوالی، بارندگی بهاره خوب باشد ممکن است ۸۰ تا ۹۰ درصد محصول پیاز را از بین ببرد.

خسارت مگس پیاز

لاروهای کوچک سفید رنگ، سوخهای پیاز را در خاک سوراخ می کنند و اغلب پیاز های درشت مورد حمله چندین لارو قرار می گیرند. این آفت غیر از پیاز، سیر، تره و موسیر، به سایر گیاهان نیز خسارت قابل ملاحظه ای وارد می کند.

در چکسلواکی لاروهای این مگس از روی ریشه میخک جمع آوری شده است. خسارت شدید این مگس در زمینهای محتوی کودهای دامی و مزارعی که در سال قبل در آنها پیاز کشت شده باشد بیشتر دیده می شود. ترجیح غذایی لاروها به سوخ پیاز، بستگی به قدرت جلب بویایی آنها دارد.

مشخصات ظاهری حشره

حشره کامل به طول ۶ تا ۷ میلیمتر، به رنگ متمایل به زرد و پوشیده از مو می باشند. بالها غشائی، شفاف، به طول ۴ تا ۵ میلیمتر و عرض ۱ تا ۳ میلیمتر هستند. سر از جلو تقریبا کروی بوده و از سه قسمت پیشانی، صورت و انتهای سر تشکیل شده است.

تخم بیضی شکل، کشیده، به رنگ سفید شیری، به طول ۱ تا ۱٫۵ و عرض ۰٫۵ میلیمتر می باشد که از یک طرف تا حدودی صاف است و روی آن ده نوار طولی دیده می شود.

لارو کامل به رنگ سفید شیری و به طول ۶ تا ۸ میلیمتر بوده و از ۱۰ حلقه تشکیل شده است لارو در ناحیه سر باریک بوده و به طرف انتها عریض می شود. آرواره ها کوتاه، سیاه رنگ و نوک تیز بوده و به طرف زیر شکم خم شده اند. انتهای بدن لارو دایره ای شکل و اطراف آن مجهز به ۱۶ دندانه کوتاه است.

شفیره مگس پیاز (کرم سیر) بیضی شکل، به رنگ زرد متمایل به قهوه ای، به طول ۵-۴ و قطر ۲-۱ میلیمتر بوده و از ۱۰ حلقه تشکیل شده است. شفیره ماده درشت تر می باشد.

نحوه خسارت مگس پیاز ( کرم سیر )

خسارت در زمین هایی که محتوی کودهای دامی است و نیز در کرت هایی که قبلا پیاز کشت شده است به مراتب قابل توجه است.

لاروهای جوان، بافتهای سوخ پیاز را سوراخ کرده و از فلسهای ظریف آن تغذیه می کنند.

مگس های ماده، پیازهای بزرگتر (۶ برگه) را به پیازهای جوان کوچک تر (۳ برگه ) و پیازهای خسارت دیده را به پیازهای سالم برای تخمریزی ترجیح می دهند و به همین لحاظ روی پیازهایی که خسارت جزیی دارند تخمریزی می کنند.

خسارت آن در پیازهای کوچک (پیازچه ) شدیدتر از غده های بزرگ پیاز بوده و در مواردی به ۹۰ درصد هم می رسد

یکی از خسارتهای عمده و غیر مستقیم لاروهای این آفت ایجاد راهی برای حمله قارچها و باکتریهای مولد پوسیدگی از جمله قارچهای مولد جنس Botrytis و باکتری Erwinia carotovora  است.

همچنین پیازهایی که آلوده به باکتری Erwinia carotovora عامل پوسیدگی غده های پیاز، سیب زمینی و ریشه سبزیجات باشند، بیشتر قدرت جلب کنندگی مگس ها را خواهند داشت.

روش های کنترل آفت مگس پیاز

1- سیر های آفت زده قابل برگشت نیستند و باید جمع آوری و با آتش یا زیر خاک کردن معدوم شوند.

2- جمع آوری و معدوم نمودن بقایای کشت و سپس شخم در کاهش جمعیت آفت موثر است.

3- کاشت در خزانه و انتقال نشاها به مزرعه بهتر از کاشت مستقیم بذر در مزرعه است.

4- استفاده از سموم گردی، گرانوله و گرد پاشی یا گرانول پاشی نتیجه بهتری دارد.

5- استفاده از حشره کش قبل از کاشت در مسیر کاشت بذر بخصوص در کنترل نسل دوم موثر است.

همچنین ضدعفونی بذور قبل از کاشت با سم لاروین توصیه میشود.

6- چون حشرات کامل مگسها در اول صبح یا عصر هنگام غروب آفتاب فعال هستند بهتر است

سمپاشی با سم دیازینون با رعایت دوره کارنس در همین موقع ها انجام شود.

بخصوص موقعی که هنوز تخمریزی نکرده باشند بسیار موثر است. یعنی به محض مشاهده مگسها (شکل) سمپاشی انجام شود.

7- از بین بردن علفهای هرز و تناوب زراعی در کاهش جمعیت موثرند.

8- در کنترل شیمیایی آفت نوع سم که شما زیاد تاکید دارید اهمیت زیادی ندارد

ولی ممکن است در اثر مصرف بی رویه سموم پدیده مقاومت پیش آمده باشد که در این صورت باید از مصرف یک نوع سم پرهیز کرده و هر از گاه سموم را تعویض کرد.

9- استفاده از تله های نوری، چسبی و فرومونی جهت اندازه گیری جمعیت آفت

برای شروع و مشخص کردن زمان سمپاشی موثر است