انواع کودهای دامی و روش پوساندن کود دامی

کود دامی (manure) نوعی از کود است که از فضولات حیوانات اهلی مختلف،مانند اسب، مرغ، گوسفند و … لدست می آید.کود دامی در زراعت جهت اصلاح بافت و ساختار خاک و همچنین تغذیه گیاهان به کار میرود.این نوع کود دارای مقادیر مختلفی از ازت میباشد که بسته به نوع منشاء آن فرق میکند،به طور کلی هرچه جثه حیوانی که کود از آن به دست میاید کوچکتر باشد،کود دامی قویتر است،به طور مثال کود دامی مرغ از گوسفند، گاو قوی تر است و در استفاده از آن باید احتیاط کرد.

در این نوشته ابتدا قصد داریم شمارا با 4 کود دامی که بیشتر در مزارع و گلخانه ها مورد استفاده قرار میگیرد آشنا کنیم:

1- کود گاوی

کود گاوی تازه دارای ۸۰ درصد رطوبت می باشد. به خاطر اینکه مخلوطی از کاه می باشد دیرتر تجزیه می شود و حرارت آن به سرعت بالا نمی رود.به کود گاوی کود سرد نیز میگویند، از آنجایی که سیستم گوارش گاو کارایی زیادی در هضم غذا دارد کود گاوی بذر علف هرز کمتری دارد. ازاد سازی عناصر غذایی در کود گاوی حدود 9 ماه زمان میبرد( در صورتی که از روش پوساندن مصنوعی استفاده شود حدود 4ماه زمان خواهد برد)

2- کود گوسفندی

بسیار خشک است و به جهت نداشتن بستر، کود آن نسبتأ زود تجزیه شده و مورد استفاده قرار می گیرد و از نظر حرارت تولیدی گرم است. گوسفندانی که به صورت پرواربندی نگه داشته می شوند به علت تغذیه کمتر از علفهای هرز کود دامی مناسب تری را برای گلخانه ها به ارمغان می آورند و استفاده از آن ها احتمال سبز شدن مجدد علف های هرز را کاهش می دهد.

3- کود اسبی

کود اسبی به نسبت خشک می باشد. دارای ازت بسیاری می باشد. سریع تخمیز شده و حرارت بالایی ایجاد می کند. و همین باعث شده به آن کود گرم بگویند. در زمین های سرد و مرطوب از کود اسبی استفاده می شود. کود اسبی برای صیفی جات، گیاهان گلدار و گیاهان غده ای و همچنین سبزی هایی که رشد سریع و طول عمر کوتاهی دارند استفاده می شود. کود اسبی اسیدی می باشد. کود اسبی از نظر مواد غذایی ضعیف است همچنین به علت ضعیف بودن سیستم گوارشی اسب تخم علف های هرز از بین نرفته و در کود اسبی عموما تخم علف های هرز دیده می شود، این کود بیشتر در پوشش بذر به خصوص بذور چمن ها مورد استفاده قرار میگیرد

4- کود مرغی

از نظر مواد غذایی بسیار غنی است و مقدار مصرف آن بایستی به مقدار کم و با احتیاط صورت گیرد،در صورتی که این کود به صورت تازه مصرف شود، باعث گیاه سوزی می گردد و خسارت زا است. بهتر است با کودهای دیگر مخلوط شود. به خاطر بستر خاک اره که دارند نسبت کربن در این کوها بالاست. از کود مرغی همانند دیگر کودها بهتر است در فصول سرد استفاده شود

نحوه پوساندن کودهای دامی

برای پوساندن کود دامی بهتر است، از یک چاله برای انبار نمودن کود استفاده شود،البته میتوان کود را در روی زمین نیز دپو نمود.کود نپوسیده دامی را در چاله ریخته و به اندازه یک چهارم آن کاه و کلش اضافه میکنیم.وجود کاه و کلش موجب تسریع فرآیند تخمیر کود میگردد،سپس به ازای هر تن کاه و کلش 100 تا 150 کیلوگرم اوره اضافه میکنیم و مخلوط حاصل را به طور یکنواخت مخلوط نموده و روی آن را با نایلون کاملا میپوشانیم،بعد از 3 تا 4 ماه کود دامی به کلی میپوسد و آماده استفاده میگردد.

در صورتی که به هم زنی حجم زیاد کود دامی میسر نبود، کودهای دامی را درون چاله ریخته و بروی هر لایه آن  لایه ای نازک کود سفید ( اوره ریخته) سپس آن را خیس کرده و بروی آن پلاستیک قرار میدهیم (باکتری ها و سایر میکروبهای مسئول تجزیه و عمل آموری کود، در فضای مرطوب بهتر فعالیت می کنند و تکثیر می شوند.) و این کارا تا خشک شدن 100درصدی کود متوقف می کنیم و سپس تکرار میکنیم

ویژگی کود دامی پوسیده

کود مورد استفاده میبایست کاملا پوسیده بوده و عاری از آفات و بذور علف های هرز باشد.البته معمولا به علت تغذیه دامها از علف های هرز،طبیعتا بذور این گیاهان در فضولات حیوانات دیده میشود.اما در صورت پوسیده بودن کودها و سرند نمودن مناسب کود این مشکل برطرف میشود.

مقایسه کود دامی با کود شیمیایی

نکته مهم

در استفاده از کود دامی باید دفت نمود که اولا کود را غربال نموده،ثانیا کود پوسیده استقاده نمود. زیرا کود نپوسیده نه تنها باعث تقویت خاک نمیشود، بلکه موجب کاهش نیتروژن خاک نیز میگردد، زیرا برای پوسیده شدن در خاک، بخشی از ازت خاک را نیز جذب مینماید و به این ترتیب خاک فقیرتر می گردد. بنابراین می تواند درختان / گیاهان را وارد تنش ساخته و حتی در موارد شدید (در صورتی که کود مرغی باشد) باعث خشک شدن درختان شود.