بیماری لکه سفید توت فرنگی و نحوه مبارزه با آن

لکه سفید توت فرنگی که لکه برگی، لکه رامولاریایی، لکه میکوسفرلایی نیز نامیده می شود، در بیشتر مزارع توت فرنگی یافت می شود. نمونه های لکه سفید توت فرنگی از ارومیه، تبریز، گرگان و مازندران جمع آوری شده اند. خسارت این بیماری در مزارع توت فرنگی استان مازندران زیاد است

نشانه های بیماری

علایم این بیماری بیشتر روی برگ ظاهر می شوند، ولی ممکن است روی میوه، دستک، و کاسه گل نیز دیده شوند. روی برگ ابتدا لکه های کوچک و مدور به رنگ ارغوانی تند با حاشیه نامشخص، معمولا در رویه بالایی پهنک ظاهر می شوند. لكه ها با گذشت زمان بزرگ تر می شوند و قطرشان به ۳ تا ۶ میلی متر می رسد. در این مرحله قسمت مرکزی لکهها ابتدا قهوه ای، سپس خاکستری و سرانجام سفیدرنگ می شوند از ویژگیهای لکه های این بیماری، وجود نواری به رنگ ارغوانی متمایل به قرمز در پیرامون قسمتهای بافت مرده لکه هاست.

در سطح زیرین برگ نیز ممکن است لکه ها ظاهر شوند، ولی معمولا کم رنگ تر از رنگ لکه های واقع در رویه بالایی پهنک هستند. گاهی چند لکه به هم متصل شده، باعث خشکیدگی بخشهای وسیعی از برگ می گردند. در شرایط مناسب رطوبتی و دمایی محیط، ویژگیهای لکه ها تغییر می کنند. در این شرایط لکه های ایجاد شده روی برگهای جوان، فاقد بخش سفید در مرکز و حاشیه ارغوانی در پیرامون هستند. لکه های ایجاد شده روی دمبرگ، ساقه های رونده (دستکها) و میوه تقریبا ویژگیهای لکه های واقع در سطح فوقانی برگ را دارند.

Mycosphaerella fragariae – Strawberry leaf spot showing badly infected plants

عامل بیماری

بیمارگر لکه سفید توت فرنگی Mycosphaerella fragariae است و شکل غیر جنسی آن Ratulatrict rulaasvi نام دارد. در مزارع توت فرنگی معمولا فرم غیر جنسی قارچ دیده می شود. پریتس های قارچ سیاه، تقریبا کروی و روزنه دارند. در مرحله جنسی، سختینه هم تشکیل می شود که شبیه پریتس ولی فاقد حفره است. آسکها استوانه ای تا گرزی شکلند و پایه کوتاهی دارند. اسكوسپورها بی رنگ و دو سلولی اند و هر سلول دارای دو لکه روغنی است. در شکل غیر جنسی، کنیدیها استوانه ای کشیده، بی رنگ و یک تا ۵ سلولی اند. کنیدیوفورها کوتاه، ساده، بی رنگ و بیشتر اوقات کمی خمیده اند و جای کنیدی روی آنها مشخص است. در ایران فرم جنسی قارچ گزارش نشده است.

عامل بیماری

عامل بیماری می تواند به صورت کنیدی های ایجاد شده در لکه های برگ و سختینهها با آسكوسپورهای مستقر در پریتس های تشکیل شده در بعضی از لکه ها از سالی به سال دیگر باقی بماند، ولی بیشتر به صورت کنیدی تولید شده در محل لکه ها، زمستان گذرانی می کند (شكل ۷-۱۱). کنیدیهای تشکیل شده در محل لکه ها با قطرات باران و باد انتشار پیدا کرده، در سطح برگها مستقر شده، در شرایط مناسب جوانه زده، از راه روزنه ها و به ندرت به طورمستقیم وارد برگ شده و عفونت ایجاد می کنند.

استروماهای قارچ پس از وقوع عفونت در زیر اپیدرم تشکیل می شوند. دسته های مجتمع کنیدیوفور معمولا از محل روزنه ها به خارج رشد کرده، کنیدی های فراوان تولید می کنند. این فرایند در فصل رشد در شرایط مناسب چندین بار تکرار می شود. در اواخر فصل رویش در شرایط خاص ممکن است پریت های قارچ نیز تشکیل شوند و از این رو آلودگیهای اولیه در فصل بهار می توانند ناشی از آسكوسپور نیز باشند. در برگهای خشک شده به ندرت سختینه های قارچ نیز تشکیل می شوند که در بهار کنیدیها را به وجود می آورند. بارندگی یا رطوبت نسبی ۹۰ تا ۱۰۰ درصد از عوامل مهم بروز بیماری و شدت آن است. برگهای میان سال از برگهای جوان و پیر حساس ترند.

مبارزه

برای جلوگیری از شیوع این بیماری توصیه می شود از ارقام محتمل و بوته های سالم استفاده شود. در مواردی که ارقام حساس و شرایط بروز بیماری مهیا هستند، برای کنترل بیماری می توان از قارچ کشهای مناسب و مجاز بهره گرفت و مزارع توت فرنگی را به فواصل معین، بسته به شرایط محیطی سمپاشی کرد.