راهنمای کامل نیاز های ضروری کاشت و پرورش پیاز

پیاز (Allium cepa L. ، عضو خانواده Liliaceae) یک گیاه غده ای زیرزمینی است که به صورت یکساله یا چند ساله (بسته به شرایط کشت) کشت می شود. احتمالاً در مناطق کوهستانی آسیای مرکزی سرچشمه گرفته است. پیاز از جمله گیاهان بسیارسازگار است و می توان آنها را در مناطق استوایی و همچنین قطب شمال پرورش داد. تولید جهانی تقریبا 85 میلیون تن در حدود 4.4 میلیون هکتار است.

محصول پیاز در آب و هوای معتدل و بدون دمای شدید و بدون بارندگی زیاد رشد می کند. میانگین دمای مطلوب روزانه برای رشد پیاز بین 15 تا 20 درجه سانتی گراد متفاوت است. در شرایط عادی پیاز در فصل اول رشد پیاز و در فصل دوم گل را تشکیل می دهد. تولید غده توسط طول روز تنظیم می شود. طول روز بسته به نوع آن بین 11 تا 16 ساعت متغیر است. برای دوره رشد اولیه ، هوای خنک و آب کافی برای استقرار مناسب نتیجه خوبی می دهد ، در حالی که در هنگام رسیدن ، هوای گرم و خشک باعث افزایش عملکرد با کیفیت خوب می شود.

پیاز را می توان در بسیاری از خاک ها پرورش داد اما خاکهای با بافت متوسط ترجیح داده می شوند. pH مطلوب در محدوده 6 تا 7 است. میزان کود مورد نیاز به طور معمول نیتروژن 60 تا 100 کیلوگرم در هکتار ، فسفر 25 تا 45 کیلوگرم در هکتار و پتاسیم 45 تا 80 کیلوگرم در هکتار است.

مناطق در حال رشد پیاز

رقم های  پیاز

انواع مختلفی از پیازهای خوراکی وجود دارد که از نظر اندازه ، شکل و طعم متفاوت است. پیاز معمولی یا Bulb Onion بیشترین مناطق رشد و عملکرد جهانی را به خود اختصاص داده است.
پیازها بسته به پاسخ به طول روز به سه گروه طبقه بندی می شوند:

• رقم با طول روز کوتاه 11-12 ساعت.
• رقم میانی با طول روز 13-14 ساعت.
• رقم با طول روز طولانی تر 14-16 ساعت.

مراحل مختلف رشدی پیاز

نیاز های رشدی پیاز

پیازها دارای سیستم ریشه ای کم عمق و شاخه ای هستند که بیشتر ریشه در عمق 30 سانتی متر بالای خاک است. تراکم ریشه با عمق خاک کاهش می یابد. بنابراین ، حفظ رطوبت مواد مغذی و خاک در منطقه ریشه کم عمق حائز اهمیت است. برای به حداکثر رساندن رشد و بازده تولید، خاک باید ساختار مناسب و حداکثر مواد غذایی را داشته باشد.

زمان برداشت غده موقعی است که بخش بالایی پیاز افتاده شده باشد. برای تولید پیازنباید اجازه دهید به مرحله گلدهی برسد، زیرا گلدهی تأثیر منفی بر عملکرد دارد. گلدهی به طول روز، به دمای کم (کمتر از 14-16 درجه سانتیگراد) و رطوبت کم نیاز دارد.

شرایط بستر بذر

کلوخه و سنگ مانع از جوانه زنی بذر پیاز میشود، دمای مطلوب خاک برای جوانه زنی 15 تا 25 درجه سانتی گراد است.

مقدار pH

دامنه pH 6-7 خاک برای رشد پیاز بهینه است. هنگامی که pH پایین تر از 5.5 باشد ، در دسترس بودن منیزیم و مولیبدن کاهش می یابد و وقتی pH بیش از 6.5 روی باشد ، گیاه دچار کمبود منگنز و آهن میشود.

راهنمای تجزیه و تحلیل خاک برای تشخیص وضعیت مواد مغذی موجود

آبیاری

محصول پیاز در طول چرخه رشد به 350 تا 550 میلی متر آب نیاز دارد. توصيه مي شود كه در حدود 30 درصد از آب هاي موجود در 30 سانتي متر از خاك نفوذ کنند و آبياري هاي مكرر و سبك انجام شود.

فواصل آبیاری 2-4 روز یک روش معمول است. آبیاری بیش از حد ، گاه باعث بروز بیماری هایی مانند کپک و پوسیدگی سفید می شود. آبیاری باید 15 تا 25 روز قبل از برداشت متوقف شود. آبیاری در اواخر ممکن است بالغ شدن غده را به تاخیر بیاندازد و باعث ترک خوردگی پوست شود.

فاکتورهای استرس

تنش آبی

پیازها در برابر استرس آب بسیار حساس هستند. اگرچه پیاز می تواند در طولانی مدت خشکسالی زنده بماند ، در دسترس بودن آب برای رشد و بازده زیاد غده های با کیفیت بسیار مهم است.

پیازها با کاهش میزان تعرق ، فتوسنتز و رشد به استرس آب پاسخ می دهند. در مرحله رشد غده ، پیاز نسبت به سایر محصولات زراعی نسبت به تنش آبی حساس است. استرس آب در این زمان باعث کاهش عملکرد و اندازه غده می شود. در معرض تنش خشکی ،غده های پیاز شکافت بر می دارند

تنش شوری

همانطور که در جدول زیر گفته شده است ، محصول پیاز نسبت به شوری خاک حساس است.

[alert type=”info”]قرار دادن کودهای داخل بستر کاشت قبل از بذرپاشی ، سطح نمکهای محلول را تا حدی افزایش می دهد که ممکن است هنگام جوانه زنی به گیاهچه آسیب برساند. پس از استقرار ، پیاز می تواند سطح نمک بالاتری را تحمل کند.[/alert]

مشکلات شوری همچنین می تواند شامل سمیت خاص عناصر مانند بورون یا سدیم باشد که معمولاً مربوط به کیفیت آب آبیاری است.پیاز نسبت به کاهو ، گل کلم ، کلم بروکلی و کلم نسبت به شوری ، سدیم و سمیت بور حساس تر است.

رقابت با علف های هرز

پیاز یک رقابت کننده طبیعی ضعیف با علف های هرز است. برای جلوگیری از کاهش عملکرد ، کنترل علفهای هرز درست از زمان کاشت ضروری است.

نیاز به مواد غذایی

سیستم ریشه پراکنده و کم عمق پیاز خواستار کنترل دقیق آب و مواد مغذی برای اطمینان از در دسترس بودن کافی است. ریز مغذی های P ، K و فلزات که نسبتاً بی تحرک هستند به راحتی توسط ریشه ها قابل دستیابی نیستند ، در حالی که مواد مغذی متحرک مانند نیتروژن تمایل دارند که به ناحیه زیر ریشه نشر پیدا کنند

مطالعات مختلف نشان می دهد که کاربرد در نزدیکی منطقه ریشه پیاز باعث افزایش راندمان استفاده از مواد مغذی می شود.

[alert type=”warning”]زمان استفاده از مواد مغذی باید در مراحل رشد محصول الگوی جذب مواد مغذی را در نظر بگیرد. همانطور که نشان داده شده ، بیشترین جذب از آغاز مرحله شروع تشکیل غده و در طول توسعه غده صورت می گیرد.[/alert]

بهبود مدیریت مواد مغذی ، با استفاده از کودهای شیمیایی یا کودهایی که به صورت کنترل شده آزاد میشوند ، نه تنها عملکرد پیاز را بهبود می بخشد ، بلکه باعث افزایش راندمان استفاده از مواد مغذی می شود که ضمن کاهش حداقل خطرات زیست محیطی ، به بازده بهترمحصول اثر مثبتی می بخشد.

نیتروژن (N)

تولید غده های خشک ، از نشاء ، به 140 تا 170 کیلوگرم ازت در هکتار نیاز دارد. میزان کاربرد نیتروژن بستگی به نوع خاک ، میزان بارندگی ، آبیاری ، جمعیت گیاهان و روش و زمان کاربرد آن دارد. معمولاً توصیه می شود قبل از کاشت 25 تا 30 درصد از میزان توصیه شده ازت را در نظر بگیرید.

کمبود نیتروژن موجود، رشد را به شدت سرکوب می کند. از طرف دیگر ، اعتقاد بر این است که نیتروژن بیش از حد باعث تولید گیاهان شیرین می شود که بیشتر مستعد صدمه به یخ زدگی و بیماری هستند و تمایل به تولید ساقه های گل دارند. کوددهی سنگین نیتروژن همچنین باعث بدتر کردن شرایط ذخیره غده ها در انبار می شود. سرانجام ، اعتقاد بر این است که ازت اضافی در اواخر فصل رشد ، مرحله بلوغ را به تاخیر می اندازد و باعث ایجاد مراکز مضاعف می شود.

[alert type=”info”]توصیه می شود حداقل 4 هفته قبل از برداشت ، کاربرد N را متوقف کنید.[/alert]

فسفر (P)

فسفر برای رشد ریشه ضروری است و بنابراین در مرحله استقرار مورد نیاز است. میزان جذب فسفر در طول چرخه رشد کم و بیش ثابت است. از آنجا که فسفر در خاک حرکتی نمی کند (یا خیلی کم) ولی آن در طول مراحل ساخت و بلوغ غده از برگهای قدیمی به غده ها جابجا می شود ، می توان اکثر فسفر را قبل از کاشت و تا مرحله توسعه غده بکار برد ، تا برنامه باروری ساده شود. .

پیازها برای جذب فسفر از خاکهایی که دارای غلظت P کم و متوسط هستند ، به قارچهای میکرووریزی آربوسکولار وابسته است. قارچهای میکرووریزی همچنین جذب برخی از عناصر مغذی روی و سایر ریز مغذی ها را در برخی از خاک های آهکی با pH بالا بهبود می بخشد.

میکرووریزی معمولاً در خاکهای کشاورزی فراوان هستند ، به استثنای زمانی که محصولات غیر میزبان (به عنوان مثال شکر ، کانولا) رشد می کنند ، خاک ضدغفونی می شود یا P زیاد وجود دارد.

پتاسیم (K)

پتاسیم عامل مهمی در روابط آب گیاهان ، تشکیل دیواره سلولی و واکنشهای انرژی در گیاه است. توصیه می شود در دو بازه ی زمانی با ترکیب پتاسیم 30-50 درصدیکی قبل از کاشت و باقی مانده را در مرحله توسعه غده استفاده نمایید. اعمال پتاسیم در مرحله توسعه غدهباعث افزایش اندازه و کیفیت می شود. پایین بودن سطح K باعث می شود گیاهان مستعد آسیب سرمازدگی شوند.

سطح منیزیم (Mg) در خاک باید برای رشد خوب پیاز کافی باشد. اگر سطح منیزیم کم است ، 30 کیلوگرم در هر هکتار منیزیم مصرف کنید

گوگرد (S)، استفاده زودرس از گوگرد در پیازهای مستقر و یا بذرکاشته شده ی مستقیم توصیه می شود. گوگرد را از برنامه باروری به طور کامل حذف نکنید.نصف میزان گوگرد را درمرحله شامل کاشت نشا و نصف دیگر را در مرحله توسعه غده استفاده کنید.

[alert type=”danger”]میزان کاربرد گوگرد نباید بیش از 45 – 70 کیلوگرم در هکتار باشد.[/alert]

بور (B) برای نشا یا بذر مستقیم کاشته شده لازم است. اگر آزمایش خاک سطح B کمتری را تشخیص داد ، 1.0 کیلوگرم بور در هکتار را اعمال کرده و قبل از کاشت بذر یا نهال آن را اعمال کنید. از مقدار توصیه شده تجاوز نکنید زیرا بور می تواند برای پیاز سمی باشد.

سطح روی (Zn) که با آزمایش خاک مقدار آن کم گزارش شده است ، می تواند با استفاده از 6 کیلوگرم در هکتار روی اصلاح شود. مقادیر زیاد روی می تواند سمی باشد ، بنابراین فقط در صورت لزوم استفاده کنید. روی معمولاً در کودهای پایه اضافه می شود.

اختلالات تغذیه ای

نیتروژن: کمبودها منجر به گیاهان کوتاه با برگهایی با رنگ سبز کم رنگ تا زرد می شوند که از نوک برگ شروع به خشک شدن می کنند. همچنین برگ ها به سمت پایین کج شده و غده های پیازی کوچکتر از معمول ساخته و این غده ها و زودتر بالغ می شوند. ازت اضافی باعث رشد سریع گیاه و تأخیر در بلوغ می شود. غده ها نرم تر شده نگهداری آن ها در انبار سخت می شود

فسفر: کمبودها منجر به رشد آهسته ، تاخیر در بلوغ و باعث ضخیم شدن طوقه می شود. برگ ها رنگ پریده و از ناحیه نوک برگ شروع به خشک شدن و نشان دادن علائم شبیه به سوختگی می شوند

پتاسیم: کمبودها باعث می شود که در ابتدا شاخ و برگ سبز تیره تر شود و نوک برگهای قدیمی تر به خصوص در سطح بالایی شروع به پژمرده شدن می کند. سرانجام برگها از بین می روند کلروز شبیه به اختلالات نیتروژن ایجاد می کنند.

منیزیم: کمبودها باعث رشد آهسته گیاه می شوند و برگهای مسن به صورت طولی به طور یکنواخت زرد می شوند.

روی: کمبودها باعث توقف رشد گیاه با پیچش چشمگیر و کلروز ضعیف برگها می شوند. پیاز نسبت به کمبود روی بسیار حساس است.

مولیبدن: کمبود منجر به جوانه زنی ضعیف و مرگ گیاهچه می شود. با رشد گیاه ، برگها از نوک شروع به خشک شدن می کنند و فضای بین بافت سالم و نکروز شده کاملا مشخص است. پیاز نسبت به کمبودهای مولیبدن بسیار حساس است

منگنز: کمبودها منجر به رشد آهسته ، تاخیر در بلوغ و درصد بالایی طوقه ها هنگام برداشت ضخیم می شوند. برگهای قدیمی تر دچار کلروز بین رگه ی می شوند ، که به سمت سوختگی نوک پیش می رود و ممکن است پیچیده شود و درنهایت نکروز شود. پیاز نسبت به کمبود منگنز بسیار حساس است.

بورون: کمبودها منجر به کوتاهی و توقف رشد گیاهان می شوند. برگها شکننده می شوند و ممکن است رنگ سبز خاکستری به رنگ آبی-سبز بدل شود. شاخ و برگ جوان ممکن است به رنگ سبز زرد متمایل شود در حالی که برگهای مسن تر با لکه های سوختگی در نوک تبدیل به کلروتیک می شوند. خطوط زرد عرضی که به ترک خورده تبدیل می شوند ممکن است در نزدیکی پایه برگ ها رخ دهد.

تهیه و تنظیم : محمدرضا زرهون