راهنمای کامل کاشت و پرورش گوجه فرنگی

راهنمای محصول گوجه فرنگی: الگوهای رشد

ارقام گوجه فرنگی ممکن است با توجه به الگوهای رشد آنها در سه گروه طبقه بندی شوند که با چیدمان و فراوانی برگها و گل آذین روی ساقه شناخته می شوند.

• رشد نامشخص (Indeterminate) – ساقه های اصلی و جانبی رشد خود را در یک الگوی مداوم ادامه می دهند. تعداد برگهای بین گل آذین کم و بیش ثابت است و از یک مجموعه خاص گلدهی شروع می شود. ارقام رشد نامشخص معمولاً به عنوان گلخانه ای استفاده می شوند
• رشد مشخص (Determinate) – ساقه اصلی و جانبی رشد را بعد از تعداد خاصی از گل آذین که با رقم خاص فرق می‌کند، متوقف می‌کند
• رشد نیمه مشخص (Semi-determinate) – شاخه ها رشد را با گل آذین متوقف می کنند ، اما این موضوع معمولاً در مرحله رشدی بالاتری رخ می دهد. ارقام این گروه معمولاً به عنوان گوجه فرنگی های مناسب کشت در فضای باز معرفی می شوند

مراحل رشدی گوجه فرنگی

مراحل رشد گیاهان را از نظر بسیار کلی می تواند به چهار دوره تقسیم کرد:

1. کاشت نشاء یا بذر و طی کردن رشد رویشی تا ظاهر اولین گل
2. از اولین گلدهی تا اولین تشکیل میوه
3. از رسیدن میوه تا برداشت اول
4. از برداشت اول تا پایان برداشت آخر

این دوره های مختلف رشد نیازهای مختلف تغذیه ای دارند که در ادامه در این باره نیز صحبت می کنیم

جدول – نمونه ساده ی چرخه رشد گوجه فرنگی

مرحله رشد و تکامل میوه

بعد از تشکیل میوه بسته به نوع رقم ، آب و هوا و شرایط رشد، میوه 45- 70 روز رسیده می شود. میوه تا مرحله سبز رنگ شدن رشد خود را ادامه می دهد.
رسیده شدن میوه با تغییر رنگ از سبز روشن به صورتی ، قرمز و سرانجام قرمز تیره یا نارنجی رخ می دهد. بسته به فاصله و زمان بازار ، برداشت محصول ممکن است هر زمان بین مرحله صورتی تا قرمز تیره اتفاق بیفتد

شرایط رشد گوجه فرنگی

خاک مورد نیاز

گوجه فرنگی را می توان در خاکهایی با طیف گسترده ای از بافت ، از خاک های سبک ، شنی گرفته تا خاک های سنگین و خاک رس کشت کرد. در صورت تمایل به برداشت زود هنگام ، خاکهای شنی ترجیح داده می شوند. سطح pH مطلوب: 6.0-6.5. در سطوح بالاتر یا پایین تر pH ، ریز مغذی ها برای جذب گیاه کمتر می شوند.

شرایط آب و هوایی

دما عامل اصلی مؤثر بر تمام مراحل رشد گیاه است: رشد رویشی ، گلدهی ، تنظیم میوه و رسیدن میوه. رشد نیاز به دمای بین 10 تا 30 درجه سانتی گراد دارد.

شدت نور یکی از مهمترین عوامل مؤثر در مقدار قندهای تولید شده در برگها در طول فتوسنتز است و این به نوبه خود بر تعداد میوه و عملکرد کل نیز تأثیر می گذارد.

نحوه آبیاری

گیاهان گوجه فرنگی نسبتاً در برابر خشکسالی مقاوم هستند. با این وجود ، مدیریت صحیح برای اطمینان از عملکرد و کیفیت بالا ضروری است.نیاز آبی گوجه فرنگی های بالغ و بزرگ در فضای باز بین 4000 – 6000 متر مربع در هکتار متغیر است. در گلخانه ها حداکثر 10000 متر مکعب در هکتار آب مورد نیاز است. 70٪ یا بیشتر سیستم ریشه در 20 سانتی متر فوقانی خاک قرار دارد. بنابراین ، یک سیستم قطره ای مجهز به دستگاه کوددهی توصیه می شود.

در خاک های سبک یا هنگام استفاده از آب شور ، لازم است مقادیر آب تا 20٪ – 30٪ افزایش یابد. نیاز آب در مراحل مختلف رشد متفاوت خواهد بود. این نیاز از جوانه زنی تا شروع تشکیل میوه افزایش می یابد، در طول رشد میوه به اوج خود می رسد و سپس در زمان رسیدن کاهش می یابد.

استرس خفیف آب در هنگام رشد و رسیدن میوه تأثیر مثبتی بر کیفیت میوه دارد: استحکام ، طعم و کیفیت ماندگاری ، اما ممکن است میوه ها را کوچک تر کند. آبیاری های دیررس ، در نزدیکی زمان برداشت ممکن است کیفیت را کاهش داده و باعث پوسیدگی شود

کمبود آب بطور کلی منجر به کاهش رشد و کاهش جذب کلسیم می شود. کمبود کلسیم باعث پوسیدگی گلگاه (BER) می شود. از طرف دیگر ، آبیاری بیش از حد باعث ایجاد شرایط بی هوازی خاک و در نتیجه باعث مرگ ریشه ، تاخیر در گلدهی و اختلالات میوه می شود. آب آبیاری اسیدی (pH پایین) نامطلوب است ، زیرا ممکن است منجر به انحلال عناصر سمی در خاک شود (به عنوان مثال Al3 +).

حساسیت های خاص گیاه گوجه فرنگی

حساسیت به بیماری های ناشی از خاک

گوجه فرنگی مستعد ابتلا به بیماری های ناشی از خاک است که در اثر قارچ ها ، ویروس ها یا باکتری ها ایجاد می شود. بنابراین توصیه می شود در سالهای اخیر از رشد گوجه فرنگی بر روی زمین هایی که در گذشته رقم های حساس (فلفل ، بادمجان ، سیب زمینی ایرلندی ، سیب زمینی شیرین ، پنبه ، سویا و سایر موارد) استفاده شده، خودداری کنید. تناوب زراعی 3 ساله بین محصولاتی غله ای کوچک با گوجه فرنگی توصیه می شود.

حساسیت به شوری

در شرایط شوری ، کاتیونهای سدیم برای محل جذب ریشه با کاتیونهای پتاسیم رقابت می کنند ، و کلرید برای جذب نیترات و ازت رقابت می کند و مانع از رشد گیاه می شودو عملکرد را کم می کند

شوری منجر به کمبود پتاسیم در گوجه فرنگی می شود و منجرکاهش تعداد میوه گیاه می شود. اقدامات اصلاحی در چنین شرایطی باید مراحل زیر را شامل شود:

• کاربرد فراوان پتاسیم ، این کاتیون خاص می تواند با سدیم با موفقیت رقابت کرده و میزان جذب آن و اثرات منفی ناشی از آن را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
• کاربرد فراوان نیترات ، زیرا این آنیون خاص با موفقیت با کلرید رقابت می کند ، و به میزان قابل توجهی جذب و اثرات جانبی آن را کاهش می دهد.
• همچنین ، کلسیم به سرکوب جذب سدیم کمک می کند. هنگامی که کلسیم کافی موجود باشد ، ریشه جذب پتاسیم به سدیم را ترجیح می دهد و جذب سدیم سرکوب می شود.

روی باعث تحمل مقاومت در برابر تنش شوری می شود

به نظر می رسد تغذیه روی در گیاهان نقش عمده ای در مقاومت در برابر نمک در گوجه فرنگی و سایر گونه ها دارد. وضع تغذیه ای کافی روی (Zn) با افزایش تأثیر بر تمامیت ساختاری و کنترل نفوذپذیری غشاهای سلول ریشه ، تحمل تنش در برابر نمک را بهبود می بخشد. تغذیه کافی روی از جذب بیش از حد سدیم توسط ریشه در شرایط شور کم میکند.

حساسیت به کمبود کلسیم

گوجه فرنگی به کمبود کلسیم بسیار حساس است که به صورت پوسیدگی گلگاه بروی میوه خود را نشان می دهد . شرایط شوری شدت BER را افزایش می دهد. اخیراً مشخص شد که منگنز (منگنز) به عنوان آنتی اکسیدان در میوه گوجه فرنگی عمل می کند ، از این رو کاربرد آن در گوجه فرنگی های رشد یافته تحت شوری می تواند علائم BER را در میوه ها کاهش دهد

تغذیه و کوددهی به گوچه فرنگی

جذب نیتروژن و پتاسیم در ابتدا کند است اما به سرعت در مراحل گلدهی افزایش می یابد.پتاسیم در حین رشد میوه در حال افزایش است و جذب نیتروژن عمدتاً پس از تشکیل میوه اول و رشد رویشی رخ می دهد.

فسفر (P) و مواد مغذی ثانویه ، کلسیم و منیزیم با سرعت نسبتاً ثابت در کل چرخه رشدی گیاه گوجه فرنگی مورد نیاز هستند

عملکردهای اصلی مواد مغذی در گیاه

علائم کمبود مواد مغذی. (الف) کمبود کلسیم ؛ (ب) کمبود پتاسیم ؛ ج) کمبود نیتروژن.

در حال حاضر در این پست قصد نداریم در مورد علائم خسارت مواد غذایی صحبتی کنیم با این حال آشنایی با این موارد میتواند در استفاده درست کود انتخابی برای تغذیه گوجه فرنگی حائز اهمیت باشد

نحوه تشخیص میزان کافی بودن عناصر غذایی در مزرعه ای که گوجه فرنگی کاشته شده با استفاده از روش آنالیز برگ استاندارد است که میزان وجود عناصر را در برگ بررسی میکند که مربوط به فعالیت های آزمایشگاهی می باشد

توصیه میزان کود مصرفی

توجه کنید که میزان مصرف کودهای مختلف، به موارد زیادی بستگی دارد، کشاورزن محترم باید در نظر داشته باشند درصورتی که قصد کاشت یک محصول در وسعت بالا را دارند، قبل از کاشت نسبت به دریافت مشاوره از شرکت های تهیه کننده کود و آزمایش خاک مزرعه خود اقدام کنند، با مشخص شدن نتایج آزمایش توصیه کودی طبق برنامه ریزی مشخصی انجام می شود

برنامه کودی برای گوجه فرنگی